เรื่องราวของ พญานาค ซึ่งถูกกล่าวขานกันอย่างแพร่หลาย เป็นสัตว์ในตำนานที่มีลักษณะคล้ายงูขนาดใหญ่ มีหงอนสีทอง ลำตัวเป็นเกล็ดเหมือนปลา และมีดวงตาสีแดง สำหรับสีของลำตัวก็จะแตกต่างกันตามตระกูล บ้างก็สีเขียว สีดำ หรือสีรุ้ง ส่วนเศียรนั้นหากเป็นนาคตระกูลธรรมดาจะมีเศียรเดียว แต่ถ้ามี 3 เศียร 5 เศียร 7 เศียร และ 9 เศียรจะเป็นตระกูลที่สูงขึ้นไป
พญานาคเกิดได้จากครรภ์และจากไข่ ทั้งในน้ำและบนบก มีอิทธิฤทธิ์สามารถแปลงกายมาเป็นคน ดลบันดาลให้เกิดทั้งคุณและโทษได้
ในสภาวะ 5 อย่างนี้จะกลายมาเป็นนาคเหมือนเดิม คือ
- ขณะเกิด
- ขณะลอกคราบ
- ขณะสมสู่
- ขณะนอนหลับโดยไม่มีสติ
- ตอนตาย
วิธีบูชาพญานาค เป็นสัญลักษณ์แห่งความยิ่งใหญ่ และความอุดมสมบูรณ์ เรามักจะเห็นนาคในงานจิตรกรรม ประติมากรรม และสถาปัตยกรรม โดยเฉพาะสถานที่ที่สำคัญ ได้แก่ วัด อาคารที่สร้างขึ้นสำหรับสถาบันพระมหากษัตริย์ และศาสนสถานต่างๆ เช่น บันไดทางขึ้นโบสถ์ หลังคาโบสถ์ เป็นต้น
นอกจากนี้ผู้ที่ศรัทธาและมีความเชื่อมักจะนำรูปปั้นมาวางไว้ในสระน้ำหน้าบ้าน นำภาพวาดมาตกแต่งบ้าน หรือนำเหรียญมาบูชาคล้อยคอ
- คาถาบูชาพญานาค
นะโมตัสสะภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 3 จบ
“นะติตัง พญามะ นาคะ อภินัง นาคา สาธุโนภันเต ยะมะ ยะมะ”
นะโมตัสสะภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 3 จบ
กายะวาจาจิตตัง อะหังวันทา
นาคาธิบดี ศรีสุทโธ
วิสุทธิเทวา ปูเชมิ ( 3 ครั้ง )
- คาถาบูชาจ้าวปู่พญานาคาธิบดีศรีสุทโธ
นะโมตัสสะภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 3 จบ
กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นาคาธิบดีศรีสุทโธ วิสุทธิเทวาปูเชมิ
ทุติยัมปิ กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นาคาธิบดีศรีสุทโธ วิสุทธิเทวาปูเชมิ
ตะติยัมปิ กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นาคาธิบดีศรีสุทโธ วิสุทธิเทวาปูเชมิ
เมตตัญจะมหาลาโภปิโยนาคะ ขันธปริตตัง (คาถาขอทรัพย์พญานาคราช)
- คาถาบูชาจ้าวย่านางพญา นาคิณีศรีปทุมมา
นะโมตัสสะภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 3 จบ
กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นางพญานาคิณีศรีปทุมมา วิสุทธิเทวีปูเชมิ
ทุติยัมปิ กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นางพญานาคิณีศรีปทุมมา วิสุทธิเทวีปูเชมิ
ตะติยัมปิ กายะ วาจะ จิตตัง อะหังวันทา นางพญานาคิณีศรีปทุมมา วิสุทธิเทวีปูเชมิ
เมตตัญจะมหาลาโภปิโยนาคะ ขันธปริตตัง (คาถาขอทรัพย์พญานาคราช)
- คาถาบูชาพญาศรีสัตตนาคราช
ธูปหอม 19 ดอก พวงมาลัยดอกมะลิ 1 พวง
นะโมตัสสะภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 3 จบ
กาเยะนะ วาจายะ วะ เจตะสาวา อิมัง สิริสัตตะนาคะ ราชะนามะกัง
อะหัง วันทามิ สัพพะทา สัพพะโสตถี ภะวันตุ เม
คำแปล
ข้าพเจ้า ขอน้อมกาย วาจา และจิตใจ กราบไหว้วันทา พญานาคราช นามว่า ศรีสัตตนาคราช ตนนี้ ขอความสุขสวัสดี จงบังเกิดแก่ข้าพเจ้า ทุกเมื่อ เทอญ
เคล็ดลับวิธีการบูชาพญานาคที่จะช่วยเพิ่มความเป็นศิริมงคลอย่างสูงแก่ชีวิตท่าน โดยเคล็ดลับสำคัญ คือ การรักษาศีล 5 โดยเฉพาะศีลข้อ 4 มุสาวาทา เวระมะนี เป็นข้อที่พญานาคให้ความสำคัญมาก คือ การรักษาคำพูด การไม่โกหก และเคล็ดลับต่อมาเป็นการบูชาด้วย “การถวายบุญและด้วยการสวดมนต์” โดยในพระไตรปิฎกได้เล่าเรื่องของพญานาคที่แปลงกายมาเป็นมนุษย์ มาขอบวช เพราะเกลียดกำเนิดนาค จึงคิดหาวิธีที่จะพ้นจากกำเนิดนาค ต่อมาพอความจริงปรากฏ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงประทานพระพุทธโธวาทนี้แก่นาคตนนั้นว่า “พวกเจ้าเป็นนาคมีความไม่งอกงามในธรรมวินัยนี้เป็นธรรมดา” ไปเถิดเจ้านาค เมื่อพระพุทธองค์ให้นาคสึก นาครู้สึกเสียใจเป็นอย่างมาก น้อยเนื้อต่ำใจว่าตนไม่ได้เกิดเป็นมนุษย์ จึงขอร้องให้หมู่ภิกษุเรียกผู้ที่จะบวชเป็นพระว่า “นาค” เพื่อเป็นการระลึกถึงตน และชื่อของตนจะได้ปรากฏอยู่ชั่วกาลนาน และนี่ก็คือที่มาของคำว่านาค
ดังนั้นหากคุณมีโอกาสได้ไปร่วมพิธีงานบุญโดยเฉพาะงานบวชนาค หรือมีโอกาสได้บวชด้วยตนเอง เมื่ออุปสมบทเรียบร้อยแล้ว ขอให้ตั้งจิตอธิษฐานอุทิศบุญให้แก่พญานาคราช จะถือเป็นการถวายบุญเพื่อท่าน รวมถึงการทำบุญในวาระสำคัญต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงานบุญ วันมาฆบูชา วันเข้าพรรษา วันวิสาขบูชา หรืองานทอดผ้าป่า งานทอดกฐิน หรือแม้กระทั่งการใส่บาตรตอนเช้า ให้คุณน้อมนำบุญกุศลเหล่านั้นอุทิศให้แก่พญานาคราช ด้วยการกรวดน้ำอุทิศหรือระลึกถึงท่าน ก็นับว่าเป็นบุญสัมพันธ์ที่ยิ่งใหญ่แล้ว
